Ορίζεται ως ραγάς δακτυλίου μια λύση συνέχειας του δέρματος (σκίσιμο) της περιοχής του πρωκτού. Χαρακτηρίζεται επισκοπικά από μια ερυθρή πληγή με εκροή υγρού ή αίματος στο χαρτί ή στις κενώσεις. Η οξεία ραγάδα εμφανίζει πόνο μετά ή κατά την διάρκεια της κένωσης. Εντοπίζεται συνήθως στην οπισθία μέση γραμμή του πρωκτού.Είναι επιφανειακή ή επεκτείνεται έως τον σφιγκτήρα του πρωκτού. Η πλέον συνήθης αιτία εμφάνισης της ραγάδος δακτυλίου, είναι αιφνίδια δυσκοιλιότητα με έντονο σφίξιμο κατά την κένωση. Συνήθως όμως μετά από μερικές εβδομάδες η ραγάδα επουλώνεται μόνη της. Ωστόσο κάποιες είναι πιο βαθιές και δεν κλείνουν.
Ωστόσο κάποιες είναι πιο βαθιές και δεν κλείνουν. Έτσι δημιουργείται μια πληγή χρόνια (έλκος) με κίνδυνο μόλυνσης με μικρόβια και δημιουργία αποστημάτων ή συριγγίων.
Στις συνολικά άλλες πιθανές αιτίες εκτός της χρονίας δυσκοιλιότητας, είναι η χρόνια διάρροια και η ελαττωμένη αιματική ροή στον έσω σφιγκτήρα.
Πολύ πιο σπάνιες αιτίες είναι:
1. Φυματίωση
2. Τυφλά αποστήματα πρωκτού
3. Καρκινώματα πρωκτού
4. AIDS
5. Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου-Ελκώδης Νόσος Crohn
6. Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (σύφιλης, έρπης, χλαμύδια)
Επιδημιολογικά η συχνότητα εμφάνισης της ραγάδος του πρωκτού είναι περίπου 1 στους 350 ενήλικες με ίση κατανομή στο φύλο.
Η Πρόληψη εμφάνισης ραγάδος δακτυλίου προϋποθέτει:
1. Φυσιολογικές κενώσεις με πολλές φυτικές ίνες στη διατροφή
2. Καλή τοπική καθαριότητα μετά την κένωση, ιδίως πλύσιμο της περιοχής με χλιαρό νερό.
Η θεραπεία της οξείας ή χρόνιας ραγάδος δακτυλίου είναι κατ΄αρχήν μη χειρουργική. Η χρήση τοπικά ειδικών αλοιφών με βάση την νιτρογλυκερίνη ή αναστολείς μεταβολισμού των υποδοχέων του ασβεστίου, ή ενέσεις με τοξίνες botox βοηθούν ή και εξαλείφουν την νόσο. Ωστόσο η ριζική θεραπεία είναι η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή που γίνεται από χειρουργούς με εξειδίκευση στην χειρουργική του ορθοπρωκτικού σωλήνα Η χειρουργική θεραπεία αυτή, επιβάλλεται στους ασθενείς στους οποίους δεν απέδωσαν όλες οι άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για τουλάχιστον 1 έως 3 μήνες. Η «LIS» Latoral internal sphincterotomy, σε έμπειρα χειρουργικά χέρια είναι απλή και αποτελεσματική σε ποσοστό περίπου 95% . Με την συγκεκριμένη τεχνική λύνεται ο σπασμός του έσω σφιγκτήρα και έτσι αιματώνεται η περιοχή και επουλώνεται η πληγή.
Εναλλακτική μέθοδος είναι η χειρουργική διαστολή δακτυλίου κατά Peter lord. Ο κίνδυνος ακράτειας μετά την χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου ποικίλει στις διάφορες εργασίες από 5% έως 10%. Η χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται σε νοσοκομείο υπό γενική αναισθησία, με νοσηλεία μίας ημέρας (ODC). Ο ασθενής επιστρέφει σύντομα στις καθημερινές του δραστηριότητες. Ο δε πόνος ελαττώνεται από τις πρώτες ημέρες σημαντικά. Η πλήρης επούλωση μετεγχειρητικά εμφανίζεται σε 2-3 μήνες.